Teatr lalek w Poznaniu, istniejący od 1945 roku, zmieniał nazwę zgodnie z ewolucją poszukiwań artystycznych.
1945-1954
W marcu 1945 scenę dla dzieci zorganizowała Halina Lubicz, aktorka, inicjatorka działań na rzecz teatru dla dzieci i młodzieży na terenie Poznania w okresie okupacji. Została dyrektorem Poznańskiego Teatru Marionetek (od 1 IX Miejskiego Teatru Marionetek), który – z upoważnienia prezydenta Poznania – otrzymał siedzibę w sali przy ulicy Św. Marcin 8. Premiera Śpiewaka leśnego Henryka Żuchowskiego w reżyserii Haliny Lubicz 17 IV 1945 otworzyła pierwszy – heroiczny – okres poznańskiej sceny lalkowej, związany z krystalizowaniem się repertuaru, celów artystycznych, wypracowaniem formy i środków działań scenicznych, określeniem publiczności (dzieci i młodzież).
Przekształcanie się formuły teatru, w konsekwencji wzrostu roli aktora w przedstawieniach, doprowadziło do przyjęcia z sezonem 1946/1947 nazwy Teatr Aktora i Lalki.
1954-1960
Nowy charakter sceny wiązał się z kierownictwem artystycznym Joanny Piekarskiej. Współpracując z Ireną Pikiel – kierownikiem plastycznym teatru, scenografem i Janiną Morawską – kierownikiem literackim, autorką sztuk dla dzieci – reżyserka w pełni przywróciła teatrowi charakter sceny lalkowej, wprowadziła do repertuaru klasykę polską (Mickiewicz, Leśmian, Gałczyński, Schiller), wykreśliła wyrazistą linię programową, doprowadziła do znaczącej obecności Państwowego Teatru Lalki i Aktora Marcinek (nazwa od 1958) na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalkowych w Warszawie i pierwszych występów za granicą (Praga, Liberec).
1960-1980
W sezonie 1960/61 dyrekcję i kierownictwo artystyczne Teatru objęła Leokadia Serafinowicz – aktorka, scenografka, reżyserka, realizatorka filmów animowanych, autorka adaptacji teatralnych i scenariuszy filmowych. Tak określiła program działań teatru:
Chcemy prowokować dziecko do prób odczytania treści i odbierania przeżyć nie przez wszystko wyjaśniające słowa, lecz przez rozwiązywanie zagadki gestu czy sytuacji. Teatr dziecka ma obowiązek zapoznać małego widza z językiem sztuki, rozwijać jego wrażliwość artystyczną, wzbogacać wyobraźnię. (…) Zależy mi na tym, aby w repertuarze znalazły się nazwiska literatów o wysokiej randze, żeby sztuki były świeże i nowoczesne, aby przyciągnąć nie tylko młodzież, ale i dorosłych. Bowiem jedynie dorosła część społeczeństwa może stworzyć właściwy klimat pracy dla dziecka.
Wspólnie z reżyserem, aktorem, pedagogiem Wojciechem Wieczorkiewiczem i Janem Berdyszakiem – malarzem, rzeźbiarzem, scenografem – stworzyła w pełni wartościowy artystycznie teatr dla dzieci. Scena poznańska stała się ośrodkiem interesujących poszukiwań twórczych i centrum badań nad istotą teatru lalkowego. Konsekwencją zerwania ze stereotypami myślenia o teatrze dla dzieci i z obowiązującą estetyką było dążenie do odnalezienia współczesnego języka scenicznego, nowych środków wyrazu artystycznego, współbrzmiących z aktualnymi tematami. Leokadia Serafinowicz uczyniła z plastyki element konstruujący spektakl. Forma – dzięki zastosowaniu znaku, skrótu, metafory – stała się nośnikiem wieloznacznych sensów. Z pytań o rzeczywiste oczekiwania publiczności dziecięcej i dorosłej wyrósł repertuar, w którym – obok klasyki baśniowej – pojawiły się sztuki współczesne (teksty Krystyny Miłobędzkiej), tytuły z dramaturgii polskiej (Wanda Cypriana Kamila Norwida, Wesele Stanisława Wyspiańskiego, Mątwa, Szalona lokomotywa Stanisława Ignacego Witkiewicza) i obcej (Łaźnia Włodzimiera Majakowskiego, Sobowtór Friedricha Dürrenmatta). Wypracowana została nowa formuła widowiska muzycznego – opera lalkowa, wywiedziona z tradycji polskiego folkloru, opatrzona współczesną formą inscenizacyjną (O Kasi, co gąski zgubiła, Lajkonik, Koziołki z wieży ratuszowej). Konsekwencją poszukiwań nowej formuły teatru lalek było stworzenie w 1964 roku Konfrontacji – Przeglądu Polskich Współczesnych Sztuk Lalkowych.
Teatr prezentował spektakle w kilkudziesięciu krajach świata, zdobywając prestiżowe nagrody na międzynarodowych festiwalach i przeglądach.
1980-1989
Lata osiemdziesiąte to zmieniające się dyrekcje artystyczne (dyrektorem naczelnym w 1980 został Antoni Kończal), różnorodność wydarzeń, poszukiwanie stylu i programu. Wśród propozycji repertuarowych sąsiadowały obok siebie: klasyczne bajki, plastyczne i muzyczne działania warsztatowe oraz interesujące, współczesne debiuty dramaturgiczne (Skrzydełka Małgorzaty Jokiel, Ballada o Kasi i drzewie Andrzeja Maleszki).
1989-2014
Wraz z przejęciem dyrekcji artystycznej w sezonie 1989/1990 przez Janusza Ryl-Krystianowskiego scena przyjęła nazwę Teatr Animacji, stając się jednym z ciekawszych, odznaczającym się oryginalną estetyką teatrem lalkowym w Polsce. Profil Teatru Animacji – teatru aktora, lalki i przedmiotu – kształtowały w tych latach przede wszystkim reżyserskie dokonania dyrektora artystycznego, którego przedstawienia wyróżniają się własnym, rozpoznawalnym stylem.
Teatr ma obowiązki: wobec tradycji – dziedzictwa kulturowego baśni; wobec zmieniającego się świata, w którym żyje dziecko; wobec samego siebie – teatr musi szukać nowych środków wyrazu i musi być atrakcyjny dla swoich widzów – deklarował Janusz Ryl-Krystianowski.
Nagrody indywidualne i zbiorowe zdobywane na prestiżowych festiwalach, Atesty – przyznawane przez Polski Ośrodek Międzynarodowego Stowarzyszenia Teatrów dla Dzieci i Młodzieży ASSITEJ, nagrody w Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej – to najdobitniejszy dowód wysokiego poziomu artystycznego poznańskiej sceny, na której sukces zapracował profesjonalny, sprawny zespół aktorski. Najważniejszą widownię Teatru stanowią dzieci i młodzież. Z myślą o nich dokonywany był dobór repertuaru: klasyka baśniowa i sztuki współczesne. Dobra literatura i ciekawe przedstawienia realizowane przez współpracujących twórców, wskazywały na poważne, partnerskie traktowanie publiczności. Teatr rozwija wyobraźnię, samodzielne myślenie, kształtuje gust estetyczny. Przygotowuje młodego człowieka otwartego na współczesny świat, rozumiejącego jego dynamikę, uczestniczącego w pełni w kulturze europejskiej.
Od 2003 roku Teatr organizuje w cyklu dwuletnim Międzynarodowy Festiwal Sztuk Współczesnych dla Dzieci i Młodzieży KON-TEKSTY.
2014-2017
Od lutego 2014 do sierpnia 2017 roku dyrektorem Teatru Animacji jest dr hab. Marek Waszkiel, profesor Akademii Teatralnej w Warszawie – historyk teatru, krytyk, pedagog. Podczas jego dyrektury w Teatrze realizowanych jest wiele spektakli z udziałem międzynarodowych twórców. Reżyserują m.in. Neville Tranter („Molier”, 2015), Duda Paiva („Opowieści z niepamięci”, 2016), Tsubame Kusunoki („Pory Roku”, 2016), Eric Bass („Czarne ptaki”, 2016), Janni Younge („Odlot”, 2017) czy Joan Baixas („Diablo!”, 2017). Podążając za myślą Marka Waszkiela, artyści pracujący w Teatrze Animacji w swych poszukiwaniach mocno akcentują złożony i bogaty teatr formy, skoncentrowany na różnych technikach animacji i podkreślający rangę animanta.
W tych latach Teatr Animacji gości na prestiżowych festiwalach zagranicznych, prezentując swoje spektakle m.in. w Kanadzie, Egipcie, Japonii, Chinach, Rosji, Litwie czy Rumunii.
W roku 2014 Waszkiel powołuje nowe w tym teatrze stanowisko dramaturga. Obejmuje je Malina Prześluga – jedna z najpopularniejszych współczesnych dramatopisarek, wielokrotnie doceniania zarówno za swoją twórczość adresowaną do widzów dziecięcych, jak i dorosłych. Tym, co wyróżnia działalność Teatru Animacji w latach 2014–2017 jest formalna różnorodność spektakli, w których na pierwszym planie zawsze pozostają animanty, a na ostateczny kształt scenariusza wpływa cały proces prób.
2017...
Od września 2017 dyrektorem Teatru Animacji jest dr Piotr Klimek, wykładowca Uniwersytetu Szczecińskiego i Akademii Sztuki w Szczecinie, multiinstrumentalista, kompozytor i producent muzyczny.
Kierunkami rozwoju poznańskiej sceny pozostają odważne poszukiwania formalne połączone zarówno z eksploracją współczesnej polskiej dramaturgii, jak reinterpretacjami tekstów klasycznych oraz szeroko pojmowanych motywów kultury popularnej. Rośnie znaczenie edukacji teatralnej adresowanej do wszystkich grup widzów: od dzieci, po rodziców i nauczycieli. Na szczególną uwagę zasługują eksperymenty artystyczne mające za zadanie zwiększenie dostępności spektakli Teatru Animacji: obok zmysłowisk („spektakli do oglądania uszami”, w których wykorzystujemy specjalnie do nich stworzony mikrofon binauralny) dedykowanych osobom niewidomym po liczniejsze niż dotychczas produkcje adresowane do widzów najnajmłodszych. Ponadto w latach 2020 i 2021 – z uwagi na pandemię COVID 19 – Teatr uruchomił i rozwinął platformę VOD, gdzie można oglądać specjalnie do tego przygotowane rejestracje spektakli. Od 2017 Teatr Animacji stopniowo poszerza swoją działalność poza murami instytucji, prezentując spektakle na Scenie Mobilnej w miejscach, w których przebywają dzieci wykluczone z uczestnictwa w kulturze (szpitale, hospicja, uboższe dzielnice miasta) oraz podczas licznych wydarzeń plenerowych.
Coraz bardziej istotnym aspektem działalności sceny staje się udział Teatru w prestiżowych projektach międzynarodowych dotowanych przez organizacje dedykowane najmłodszym obywatelom świata (np. Small Size czy UNICEF).